Te paard langs overweldigend landschap en ingeslapen dorpjes
Paardrijden Een trektocht door het binnenland van Kreta voert door prachtig landschap.
Door Sandra Smallenburg, 28 november 2019 - Foto's Sandra Smallenburg & Cindy Broekhof
Nooit geweten dat je zo blij kunt zijn met een blauwe pijl, geschilderd op de stam van een eeuwenoude olijfboom. Maar na ruim drie uur in het zadel, bij temperaturen van ver boven de 30 graden Celsius, gaat er een golf van opluchting door me heen. We hebben de route teruggevonden.
Het is de vierde dag van een trektocht te paard door het binnenland van Kreta, die ik maak met een doorgewinterde paardrijvriendin. Dat we de Libische Zee naderen, voelen we aan de warme föhnwind die soms langs de bergkammen scheert. De afgelopen dagen hebben we het landschap steeds geler en kaler zien worden. Dorito en Athina, de paarden die we hebben gehuurd voor deze tweehonderd kilometer lange tocht, hebben zich tot nu toe kranig geweerd op de steile bergpaden. Maar vandaag lijken ze erger te zweten dan anders, en het is al uren geleden dat we voor het laatst een drinkplaats passeerden.
Het is niet de eerste keer dat we een afslag hebben gemist. De Lassithi Trek is over het algemeen goed aangegeven, met blauwe pijlen die op rotsen, vangrails, ruïnes en elektriciteitspalen geschilderd zijn. Maar soms mis je er wel eens eentje, afgeleid door het overweldigende landschap of omdat je er in een vliegende galop voorbij bent geraasd.
Dat we vandaag een half uur geen blauwe pijlen meer hadden gezien, was al verdacht. Toen we vervolgens op een driesprong geen enkele aanwijzing meer zagen, wisten we het zeker: we zijn verdwaald. Omdraaien en terugrijden is dan de enige optie. De paarden sjokken braaf de berg weer op.
Bergkammen
Al twintig jaar organiseert het Griekse Odysseia Stables de zesdaagse Lassithi Trek, een spectaculaire trektocht die via de Lassithi-hoogvlakte omhoogklimt naar 1800 meter en over de bergkammen van het Dikti-massief naar de zuidkust van Kreta leidt, om via lieflijke valleien vol olijf- en wijngaarden terug te keren naar standplaats Avdou. Onderweg passeer je louter ingeslapen dorpjes, er zijn ook dagen dat je op een eenzame schaapherder na helemaal niemand tegenkomt.
Je kunt de tocht maken met een gids, nog avontuurlijker is het om onbegeleid op pad te gaan. Voorwaarde is wel dat je met paarden kunt omgaan, want onderweg moet je die zelf verzorgen. In de zadeltassen worden zakken biks en borstels gestopt, plus een ingenieus katrolsysteem, gemaakt van een lang touw, twee karabijnhaken en twee verwrongen hoefijzers als contragewicht. Daarmee kun je je paard tijdens pauzes en overnachtingen veilig aan een willekeurige olijfboom vastbinden. Op de overnachtingsadressen liggen balen hooi klaar. Je eigen bagage wordt om de dag gewisseld, om de bepakking zo licht mogelijk te houden.
Op de dag van aankomst geeft Sabine Ruijters, de Nederlandse eigenaar van Odysseia Stables, een korte briefing en vraagt van wat voor soort paarden we houden – ze heeft een twintigtal volbloeden en arabieren in diverse leeftijden en maten. Ook geeft ze enkele praktische tips over de route die ons dan nog wat surrealistisch voorkomen. Zoals: neem een lunchpauze zodra je het woord ‘break’ op een muurtje ziet staan, rijd in het dorp Kera door de souvenirwinkel omhoog en pas op bij het levende hondenhek. „Daar willen de paarden nog wel eens schrikken”, zegt ze. „Officieel is het verboden, maar veel Griekse herders maken nog steeds gebruik van honden aan touwen om hun schapen in de bergen te houden.” Maar, verzekert ze, „te paard pas je er precies tussendoor”.
De volgende dag ontmoeten we Dorito en Athina, de paarden die ons een week lang zullen vergezellen. Onze eerste tocht is een testrit van drie uur door de olijfgaarden en bossen in de omgeving. De brede zand- en grindpaden worden alleen door de lokale boeren gebruikt en nodigen al snel uit tot lange galoppades. De paarden blijken een beregoede conditie te hebben en geven zelf aan op welke stukken ze harder willen.
We slalommen ons een weg door wouden van olijfbomen, rijden over oude stenen bruggetjes en langs kerkjes. We zien cactussen en oleanders bloeien, groter dan we ze ooit hebben gezien. We plukken vanuit het zadel overrijpe vijgen van de bomen. Al binnen een uur voelen de paarden vertrouwd en slaat een relaxed vakantiegevoel toe.
De eerste dag van de trektocht klimmen we van 300 meter naar een bergkam van 1000 meter. Terwijl zowel ons als de paarden het zweet van de rug druipt, zien we in de diepte achter ons de Middellandse Zee schitteren. Boven onze hoofden cirkelen vale gieren. Al in het eerste dorpje rijden we verkeerd, maar uit de witte huisjes komen al snel oude vrouwtjes die ons met veel armgebaren de juiste steegjes in sturen. Bij de souvenirwinkel in het dorpje Kera, een uitstalling van keramiek aan weerszijden van een steil straatje, stijgen we af uit angst iets kapot te maken. De eigenaar komt meteen aangerend met een pot snoep en na een kort praatje worden we enthousiast weer uitgezwaaid.
Als we de bergtop over zijn en afdalen naar het Lassithi plateau, een vruchtbare lap grond gelegen op 850 meter hoogte, moeten we weer afstappen. Het ezelpaadje, in het verleden de enige toegang naar de hoogvlakte, is zo steil en rotsig dat de paarden er zelfs zonder berijder moeite mee hebben. Eenmaal beneden is het weer Hollands plat en zien we tientallen windmolentjes. We galopperen tussen velden vol tomaten, meloenen en kolen, pikken voor de paarden af en toe een appeltje van de bomen. Na een dikke zes uur rijden komen we aan in Magoulas, waar we de paarden in een kleine olijfgaard naast het hotel kunnen stallen. Het voelt raar om ze zo achter te laten, vastgebonden aan een boom. Maar als we rond middernacht nog even bij ze kijken, staan ze relaxed hooi te eten onder een waanzinnige sterrenhemel.
Pot blauwe verf
Sabine Ruijters en haar echtgenoot Manolis Fragkakis hebben de Lassithi Trek zelf uitgestippeld, twintig jaar geleden. Ze hadden er destijds een maand voor uitgetrokken, het werden drie maanden. „Google Maps bestond nog niet”, vertelt ze. „Nu kun je gemakkelijk op satellietbeelden zien of een weg verhard is of niet, maar wij hebben de route destijds met onze pick-uptruck moeten ontdekken. We gingen te rade bij de lokale bevolking in het binnenland, bij schaapsherders en olijfboeren. Zij vertelden ons over de mooiste paden, en over de shortcuts die ze als kind namen om op school te komen.” Nu gaan Sabine en haar man nog twee keer per jaar de route langs met een pot blauwe verf, omdat de pijlen in dit hete klimaat snel verbleken.
De tocht lijkt per dag op te bouwen qua landschappelijke schoonheid. Geen twee dagen zijn hetzelfde. We rijden door kloven met rode rotsen en kale landschappen die aan het Wilde Westen doen denken. We kijken uit op pastelkleurige bergen met aan hun voeten een pointillistische deken van glanzende olijfgroene stipjes. We rijden dwars door kuddes schapen en bevrijden hoog in de bergen een geit die met zijn horens vast is komen te zitten in het gaashek. We passeren pittoreske dorpjes, waar we water vragen voor de paarden en vaak zelf ook meteen worden getrakteerd op verse appels of watermeloen. Maar we zien ook het vele afval dat door de Grieken achteloos in ravijnen wordt gekieperd, en de talloze plastic flesjes in de bermen.
Het spectaculairst is de afdaling naar het plaatsje Keratokambos, aan de zuidkust. Twee uur lang dalen we via eindeloze haarspeldbochten de bergkam af en hebben we een schitterend uitzicht op de kustlijn. In het hotelletje aan zee worden we volgestopt met pizza, verse vis, Griekse salade en raki, en krijgen we de volgende dag lokale witte wijn mee voor de lunch.
Het gevoel van vrijheid is enorm. We kunnen pauzeren wanneer en zo lang we willen, eindeloos foto’s maken bij de mooiste uitzichten. De afgronden zijn soms diep, maar geen moment voel ik me onveilig op Athina. Het grootste gevaar schuilt in de vele honden die soms opeens achter een gebouwtje vandaan schieten en de paarden de stuipen op het lijf jagen. Eén keer lig ik er bijna naast als achter een kerkje opeens een ezel blijkt te staan en Athina een pirouette van 180 graden op haar achterbenen maakt. Ook worden we een keer bijna van onze sokken gereden door een karavaan safaribuggy’s die in een stofwolk voorbijrazen. Maar afgezien van een paar gebroken nagels en een kapotte teugel doorstaan we de tocht zonder kleerscheuren. De levende hondenpoort, waar we drie dagen met angst tegenop zagen, blijkt eenvoudig te passeren omdat slechts één hond de wacht houdt – veilig achter een hek.
Na zes dagen en een kleine veertig uur in het zadel rijden we de oprijlaan van Odysseia Stables weer op. Een orkest van hinnikende paarden verwelkomt ons en er klinkt applaus van de stalhulpen. Dorito en Athina stappen blij hun eigen stal weer binnen. Dat ze nog steeds zo fit en vrolijk zijn, geeft misschien wel de grootste voldoening.